Πριν από λίγες εβδομάδες είχαμε αναφερθεί στην δικαστική διαμάχη της εταιρίας Zynga, που δημιουργεί παιχνίδια για το Facebook (Mafia Wars, Farmville κλπ) και του David Maestri, δημιουργού του Mob Wars. Είχαμε καταλήξει τότε, ότι τέτοιου είδους αντιδικίες είναι ενδεικτικές των υψηλών κερδών που έχουν αυτές οι εταιρίες. Ο Michael Arrington σε ένα εκτενέστατο άρθρο του στο TechCrunch, περιγράφει πως τρέφεται αυτό το "Social Gaming Ecosystem of Hell" (όπως αναφέρει).
Ας αρχίσουμε με το πως οι εταιρίες αυτές παίρνουν χρήματα από τους παίκτες. Τους ενθαρρύνουν να αγοράσουν ένα εικονικό ποσό (σε μονάδες νομίσματος), με το αντίστοιχο πραγματικό αντίτιμο, το οποίο μπορούν να χρησιμοποιήσουν ώστε να έχουν επιπλέον δυνατότητες στο παιχνίδι, για παράδειγμα να αναβαθμίζονται γρηγορότερα. Κάτι, που είναι θεμιτό.
Όσοι δεν θέλουν να αγοράσουν νομίσματα, μπορούν να τα αποκτήσουν και με έναν άλλον τρόπο. Να εκμεταλλευθούν τις προσφορές τρίτων εταιριών, με αντάλλαγμα ένα εικονικό ποσό: για παράδειγμα να κάνουν εγγραφή σε κάποια υπηρεσία. Το παράδοξο είναι πως αυτές οι "προσφορές" δεν είναι σε καμία περίπτωση συμφέρουσες για τους καταναλωτές-χρήστες, αφού θα πρέπει τελικά να πληρώσουν ένα μεγαλύτερο ποσό, από αυτό που θα πλήρωναν αν ήθελαν να αγοράσουν κανονικά το εικονικό ποσό! Φυσικά υπάρχουν κάποιες εξαιρέσεις, οι οποίες είναι ελάχιστες και επισκιάζονται από τις ψεύτικες "προσφορές".
Γιατί ο Arrington κάνει τον χαρακτηρισμό "οικοσύστημα"; Όπως θα καταλάβετε είναι πέρα για πέρα δικαιολογημένος και σωστός, και αποδίδει πλήρως τον φαύλο κύκλο που δημιουργείται. Οι εταιρίες των παιχνιδιών, παίρνουν ποσοστά από αυτές τις προσφορές, τα οποία αν κρίνουμε από τους εκατοντάδες χιλιάδες ή και εκατομμύρια (στο σύνολο τους) παίκτες, μεταφράζονται σε επίσης εκατοντάδες χιλιάδες ή εκατομμύρια δολάρια. Αυτά τα επενδύουν σε διαφημίσεις στο Facebook ή στο MySpace και προσελκύουν όλο και περισσότερους παίκτες. Αυτοί "εκμεταλλεύονται" τις προσφορές, οι εταιρίες παίρνουν ποσοστά και διαφημίζονται ξανά στο Facebook και στο MySpace.
Και φτάνουμε στο κομβικό σημείο: οι εταιρίες που χρησιμοποιούν καλύτερα αυτές τις μεθόδους (όπως η Zynga), κερδίζουν περισσότερα χρήματα και επενδύουν μεγαλύτερα ποσά σε διαφήμιση. Άλλες εταιρίες, που δεν έχουν αυτή την στρατηγική (όπως η Slide και άλλες) μένουν πίσω, όλο και περισσότερο. Και υπάρχουν εταιρίες, όπως η Playdom και η Playfish, που μάχονται με την ίδια τους την συνείδηση και στρέφονται σταδιακά στο "lead-gen" (=η τακτική του να στρέφεις το ενδιαφέρον των καταναλωτών σε προϊόντα ή υπηρεσίες).
Φυσικά υπάρχουν και οι πολλοί έξυπνοι χρήστες! Για κάθε χρήστη, που την πατάει και πέφτει θύμα του συστήματος, υπάρχει κι ένας άλλος που το νικά. Και κάπως έτσι παθαίνουν ζημιά οι "ηθικές" εταιρίες, που διαφημίζονται, όπως η Netflix και η Blockbuster. Οι χρήστες εγγράφονται σε ελεύθερες δοκιμές με την πιστωτική τους κάρτα, παίρνουν το εικονικό ποσό για το παιχνίδι, ακυρώνουν την συνδρομή τους και... εγγράφονται ξανά! Η Netflix εφαρμόζει πολιτική, ώστε να πληρώνει μία μόνο φορά για κάθε χρήστη, και οι game developers χρησιμοποιούν ένα σύμπλεγμα συνεργατών για να εισπράξουν. Η εταιρία πάλι διαπιστώνει την όλο και χαμηλότερη ποιότητα σε όλο αυτό το σύστημα και μειώνει τα χρήματα, που πληρώνει για τα leads, με τους developers απεγνωσμένους για χρήματα να ψάχνουν όλο και πιο περίπλοκες “προσφορές”, που αφήνουν “εκτός” εταιρίες όπως η Netflix, με αυτές που απομένουν να είναι όλο και “χειρότερες”.
Το Facebook και το MySpace δεν προστατεύουν τους χρήστες τους; Τυπικά ναι, αφού υπάρχει σαφής αναφορά στους όρους χρήσης τους, που απαγορεύουν τέτοιου είδους απάτες. Το να αγνοούνται όμως αυτοί οι κανόνες από τους developers έχει καταντήσει ρουτίνα, και οι αντιδράσεις από τις ιστοσελίδες είναι σπάνιες. Τον λόγο μπορείτε να τον βρείτε λίγες γραμμές παραπάνω, και έχει να κάνει με τα κέρδη τους από τις διαφημίσεις των παιχνιδιών, χωρίς τις οποίες οι σελίδες χάνουν ένα σημαντικό ποσοστό των εσόδων τους.
Η Zynga από μόνη της επενδύει 50 εκατομμύρια δολάρια τον χρόνο για διαφημίσεις στο Facebook, χρήματα για τα οποία κανένας δεν μπορεί να κατηγορήσει την ιστοσελίδα. Γιατί τα έσοδα αυτά προέρχονται από την Zynga, την Playdom, την Playfish κλπ, άσχετα αν ουσιαστικά το μεγαλύτερο μέρος τους πηγάζει από τα απατηλά lead-gens. Κάπως έτσι εξηγείται και τα αναπάντεχα κέρδη για το Facebook.
Ακόμα και η κίνηση της ιστοσελίδας, να απογορεύσει το application spam, σύμφωνα με τον Michael Arrington έχει δύο όψεις: η μία είναι η προστασία των χρηστών και η άλλη η προτροπή στους developers να κάνουν νόμιμες διαφημίσεις στην σελίδα, που σημαίνει την ανάγκη για περισσότερα έσοδα και περισσότερες απάτες.
Αυτό πρέπει να σταματήσει. Τόσο το Facebook όσο και το MySpace θα πρέπει, μέσα στις αλλαγές των όρων που βλέπουμε κατά καιρούς, και ανάμεσα στις τόσες αλλαγές, να βάλουν και αυστηρότατους περιορισμούς, που θα αποτρέπουν τους developers από μια κούρσα ανταγωνισμού, εξαπατώντας τους χρήστες. Και αν δεν προστατέψουν οι ίδιες οι σελίδες τους χρήστες τους, θα πρέπει να το κάνει η κυβέρνηση των ΗΠΑ, όπου αυτές έχουν την έδρα τους.
Για να διαπιστώσετε αν κάτι είναι απάτη ή όχι, κάντε το εξής: αναρωτηθείτε αν θα “αγόραζε” κανένας την υπηρεσία ή το προϊόν, αν οι όροι αυτής της αγοράς ήταν ξεκάθαροι και δεν υπήρχε το δελεαστικό περιτύλιγμα του εικονικού ποσού για το κάθε παιχνίδι. Η απάντηση στις περισσότερες περιπτώσεις είναι “Όχι”.
Αν δεν κουραστήκατε από το ομολογουμένως μακροσκελές post, ρίξτε μια ματιά στην συνέχεια του άρθρου του Michael Arrington, όπου αναφέρει ενδεικτικά παραδείγματα όπου χρήστες παιχνιδιών εξαπατούνται.
Τι μπορείτε να κάνετε εσέις; Προφανώς να προφυλάξετε οι ίδιοι τον εαυτό σας. Δεν θα σας πω να μην παίζετε κανένα παιχνίδι στο Facebook ή το MySpace, ούτε θα φτάσω στο σημείο να σας πω να κλείσετε τους λογαριασμούς σας. Απλά θα πρέπει να είστε προσεκτικοί, να μην πέφτετε θύματα τέτοιων προσφορών, και να απολαμβάνετε έστω και το ελάχιστο, που σας δίνεται δωρεάν και μόνο. Και φυσικά να έχετε στο μυαλό σας, ότι τίποτα δεν δίνεται χωρίς το ανάλογο αντίτιμο.