Όταν η διαδραστική ψηφιακή τεχνολογία και το Internet συναντούν την τέχνη, τότε κάπου εκεί βρίσκεται η ελληνοαμερικανίδα Eileen Botsford. Ταξιδεύοντας, μένοντας και δουλεύοντας ανάμεσα σε τρεις χώρες μας εξηγεί τι κάνει ο New Media Public Artist και γιατί επέλεξε την Αθήνα για τις επόμενες εκθέσεις της. Ενώ μέσα από το δικό της ebnefsi.com συνεργάζεται με νέους καλλιτέχνες για site specific έργα σε Αθήνα, Λονδίνο, Νέα Υόρκη. Η τελευταία προσωπική της έκθεση, The Bodymode Show, έγινε με μεγάλη επιτυχία στο Λονδίνο και είχε προηγηθεί η ομαδική έκθεση First Person στη Νέα Υόρκη. Είναι μια καινούργια παρουσία στο καλλιτεχνικό γίγνεσθαι της Αθήνας και πιστεύουμε θα κατακτήσει το ελληνικό κοινό με την πρωτοτυπία και τη δυναμική της. Ακολουθεί μια άκρως ενδιαφέρουσα συνέντευξη και αρκετά διαφορετική από αυτές που σας έχουμε συνηθίσει.
Τί ακριβώς σημαίνει να είναι κανείς New Media Public Artist;
Για να απαντήσω αυτή την ερώτηση πρέπει πρώτα να πω πως ο όρος είναι καινούργιος και πρωτότυπος, δικής μου δημιουργίας! Όλη μου τη ζωή με ρωτάνε «τί είδους καλλιτέχνης είσαι;» και κανένα από τα υπάρχοντα καλλιτεχνικά επαγγέλματα δεν περιγράφουν ακριβώς τη δουλειά μου, οπότε δημιούργησα έναν καινούργιο τίτλο. Είμαι, λοιπόν, New Media Pubic Artist, το οποίο αποτελείται, κυρίως, από site-specific δουλειά, δηλαδή σου δίνουν ένα χώρο και τη ζωή του, την ιστορία του, τους ανθρώπους που τον χρησιμοποιούν, και βάσει των παραπάνω αρχίζεις πια να δημιουργείς ένα έργο ειδικά για τον συγκεκριμένο χώρο. Αυτό, φυσικά, δε σημαίνει οτι το έργο δεν αποτελεί έκφραση του καλλιτέχνη. Είναι «παιδί» του καλλιτέχνη, αλλά συγχρόνως σέβεται το χώρο στον οποίο πρόκειται να ζήσει και την επίδραση που θα ασκήσει στους όποιους θεατές.
Το New Media στην περιγραφή της δουλειάς μου αναφέρεται στα μέσα που χρησιμοποιώ, τα οποία είναι, κυρίως, βίντεο, net.art (διαδικτυακή τέχνη) και διαδραστική ψηφιακή τεχνολογία. Εικονικά, ψηφιακά και εφήμερα, αλλά συγχρόνως αιώνια, γιατί κανείς μας δεν γνωρίζει εάν οι ψηφιακές μας δημιουργίες ή ακόμα και οι πληροφορίες που βρίσκονται στο διαδίκτυο θα διαρκέσουν μετά το τέλος της ανθρωπότητας. Ορισμένες εφήμερες και μη-χειροπιαστές δημιουργίες είναι συγχρόνως, κατά περίεγο τρόπο, αιώνιες.
Είσαι ευχαριστημένη με το διεθνή τρόπο ζωής σου;
Ταξιδεύω από μωρό. Η «πολυ-εθνική» οικογενειά μου έχει κάνει τον κόσμο να μοιάζει πολύ μικρός και με έχει κάνει να συνειδητοποιήσω πως οι έννοιες κοντινότητα και οικογένεια δε σε υποχρεώνουν να περνάς όλη σου τη ζωή σε ένα μόνο τόπο. Το skype είναι ο καλύτερος φίλος της οικογένειάς μου - ακόμα κι οι παπούδες μου το χρησιμοποιούν! Η πρόσβαση στο διαδίκτυο σου επιτρέπει να ακολουθείς τα όνειρα σου χωρίς να χάνεσαι με τους ανθρώπους που αγαπάς. Βέβαια, όπως όλοι ξέρουμε, η "εικονική" επαφή δεν μπορεί να αντικαταστήσει την πραγματική - χρειάζονται και τα ταξίδια, κάθε λίγο!
Έχεις ζήσει και εργαστεί σε τρεις διαφορετικές χώρες. Σε ποιά αισθανεσαι πιο άνετα;
Αγαπάω πολύ την Ελλάδα. Νιώθω τελείως άνετα στο Λονδίνο, αλλά όταν είμαι στην Ελλάδα, ηρεμώ. Κι η ηρεμία φέρνει ενέργεια και η ενέργεια, με τη σειρά της, δημιουργικότητα. Μ' αρέσει και η Αμερική, αλλά σε μικρές δόσεις! Παρ' όλο που είμαι μισή Αμερικάνα, από άποψη καταγωγής, δεν ένιωσα ποτέ τελείως άνετα με τον Αμερικάνικο τρόπο ζωής. Είμαι Ευρωπαία στις αντιλήψεις μου.
Γιατί διάλεξες την Αθήνα για τα επόμενά σου βήματα;
Αυτή τη στιγμή η Αθήνα διανύει μια περίοδο τεράστιων αλλαγών όσον αφορά τις δυνατότητες που προσφέρει ως πόλη, τους κατοίκους της και την πολιτιστική της εξέλιξη. Είναι μια πολύ ζωντανή πόλη, η οποία συνδυάζει δουλειά και διασκέδαση, κάτι που θεωρώ πολύ ανθρώπινο και που λείπει σε πολλές μεγάλες πόλεις. Νιώθω ένα νέο είδος ενέργειας στην Αθήνα αυτή τη στιγμή, τα εμπόδια στη επικοινωνία καταρρέουν και πολλοί Έλληνες που έχουν ταξιδέψει και ζήσει στο εξωτερικό επιστρέφουν για να πραγματοποιήσουν νέα όνειρα. Πράγμα το οποίο βρίσκω πολύ ενθαρρυντικό, γιατί η Αθήνα είναι μια πόλη που αγαπώ - θέλω να δουλέψω εδώ και να προσφέρω κάτι από τον εαυτό μου. Πιστεύω πως διάλεξα τη σωστή στιγμή να έρθω στην Αθήνα.
Άκουσα για δύο νέες εκθέσεις σου στην Αθήνα. Μίλησέ μας γι' αυτές.
Αυτή τη στιγμή μιλάω με διάφορες γκαλερί και επισκέπτομαι εκθεσιακούς χώρους για να αναπτύξω και να δημιουργήσω δύο μελλοντικές εκθέσεις, που λέγονται «Human» «Between Habitats».
Το «Human» είναι η πιό σημαντική, για μένα, έκθεση που προετοιμάζω αυτή τη στιγμή. Η καλλιτεχνική μου δουλειά τα τελευταία επτά χρόνια εστιάζει κυρίως στην ανθρώπινη μορφή, το μυαλό και την συμπεριφορά, σε σχέση με το κοινωνικό περιβάλλον. Η έκθεση «Human» είναι μια συλλογή όλων αυτών των έργων σε έναν εκθεσιακό χώρο, με κύριο στόχο την εξερεύνηση όλων των οπτικών, ακουστικών και αισθητικών διόδων, την παρουσίαση κάποιων ερωτημάτων σχετικά με την ανθρώπινη μορφή, το μυαλό και την συμπεριφορά, και την επέκταση των νοητικών παραμέτρων με τις οποίες αντιλαμβανόμαστε τον εαυτό μας.
Το «Between Habitats» είναι η δεύτερη έκθεση που προετοιμάζω. Το Νοέμβριο του 2006 είχα την τύχη να δουλέψω ως εθελόντρια για το Habitat for Humanity στο Edgewater housing rehabilitation project, που έγινε στο Bergen County του New Jersey, στην Αμερική. Κάτα την παραμονή μου εκεί, ένιωσα την ανάγκη να αποθανατίσω ορισμένα στιγμιότυπα από την εξέλιξη του κτιρίου στο οποίο δουλεύαμε, καθώς εκείνο έρχισε να μεταμορφώνεται. Τα στιγμιότυπα αυτά είναι οι συγκινητικές στιγμές από τη ζωή ενός κτίσματος, οι οποίες εντάσσονται στη διαδικασία της μεταμόρφωσής του, οι εικόνες που σημειώνουν την κίνηση και τις αλλαγές στο χώρο, οι εικόνες και τα ίχνη που σημαδεύουν την περίοδο ανάμεσα στις ζωές που διαδραματίστηκαν εκεί στο παρελθόν και τις νέες ζωές που θα εξελιχθούν μέσα στο ίδιο κτίριο στο μέλλον. Φωτογράφησα, λοιπόν, αυτή τη διαδικασία και θα παρουσιάω τα αποτελέσματα μέσω της έκθεσης «Beween Habitats» στην Αθήνα, η οποία είναι μια πόλη που διανύει μια περίοδο μεταμόρφωσης, στα κτίσματα, τον πολιτισμό και τις συμπεριφορές που την αποτελούν. Κτίρια κατεδαφίζονται συνεχώς κι αντικαθιστόνται από καινούργια, παλιά κτίρια ξαναγεννιούνται και αναπροσδιορίζονται, χώροι αναθεωρούνται και εξελίσσονται.
Είδα την πρόσφατη δουλειά σου, www.bodymode.co.uk, και μία από τις νέες σου εκθέσεις ονομάζεται «Human». Γιατί εστιάζεις τόσο στο ανθρώπινο σώμα;
Έχω εμμονή με το «ανθρώπινο», όπως το αποκαλώ - όχι μόνο το σώμα αλλά και την ψυχική του διάσταση. Είναι δύσκολο να εξηγήσει κανείς μια εμμονή όπως αυτή, μια και οι εμμονές βασίζονται συχνά σε ανάγκες εκτός της λογικής. Πιστεύω πως, κατά κάποιον τρόπο, η δουλεία μου με το «ανθρώπινο» είναι ένα ταξίδι «αυτο-εξερεύνησης». Τα έργα αυτά είναι πολύ προσωπικά αλλά συγχρόνως, μια και είμαστε όλοι ίδιοι στο βάθος, είναι μια προσπάθεια να εξηγήσω την ανθρωπότητα, από τη δική μου οπτική γωνία, φυσικά. Εξετάζω τον τρόπο που σκέφτομαι, το γιατί σκέφτομαι όπως σκέφτομαι, και κατόπιν θέτω τα ίδια ερωτήματα σε άλλους. Εξετάζω τον τρόπο που αντιλαμβάνομαι τον εαυτό μου, την ύπαρξη και τη ζωή μου κι εφαρμόζω την ίδια διαδικασία στις γύρω μου. Παράλληλα και μαζί με την άβυσσο του ανθρώπινου μυαλού υπάρχει το υλικό, το πιο χειροπιαστό κομμάτι της ύπαρξής μας - το σώμα. Για μένα, το ανθρώπινο σώμα κρύβει τόση ομορφιά που μου είναι πολύ δύσκολο να ασχοληθώ με κάποιο άλλο θέμα αυτή τη στιγμή.
Κάνεις πολύ αξιόλογη δουλειά με το Athens Art Net (www.athensartnet.com). Ποιός είναι ο σκοπός και το μέλλον του;
Το Athens Art Net ξεκίνησε ως ιδέα πριν 2 χρόνια, αλλά δεν ήμουν στην Αθήνα αρκετά εκείνη την εποχή ώστε να το κάνω πραγατικότητα. Αλλά όλα γίνοται τελικά και ήρθε η ώρα του πια, και είμαι πολύ ευχαριστημένη με την εξέλιξή του.
Το Athens Art Net είναι μία ανεξάρτητη πρωτοβουλία που επικεντρώνεται στη δημιουργία δυνατοτήτων δικτύωσης (networking) για άτομα που δραστηριοποιούνται στις τέχνες, στην Αθήνα ή που συνδέονται με την Αθήνα. Στους καλεσμένους μας περιλαμβάνονται επαγγελματίες από ένα ευρύ φάσμα κλάδων σχετικών με τις τέχνες - από καλλιτέχνες μέχρι αναθέτες έργων τέχνης, από ιδιοκτήτες γκαλερί μέχρι σχεδιαστές μόδας, από οργανισμούς επιχορήγησης μέχρι και θαμώνες της τέχνης. Σκοπός μας είναι να δημιουργήσουμε δυνατότητες δικτύωσης (networking) μέσα σ' ένα ουδέτερο αλλά κομψό περιβάλλον, να διευκολύνουμε την επικοινωνία μέσα στο χώρο της τέχνης, του σχεδίου, της μόδας και του θεάτρου της Αθήνας, να ξεπεράσουμε τους περιορισμούς του status και να προωθήσουμε την καρποφόρα δικτύωση. Η πρώτη εκδήλωση aan! θα διεξαγχθεί στο BIOS στις 13 Απριλίου.
Μπορείς να μας αποκαλύψεις κάτι σχετικα με την μελλοντική δουλειά σου;
Με τις δύο εκθέσεις που ετοιμάζω, το "Human" και το "Between Habitats" ο χρόνος μου είναι πολύ περιορισμένος. Παρ' όλα αυτά, ασχολούμαι παράλληλα και μ' ένα πολύ ενδιαφέρον project, το οποίο ονομάζεται World 2.5 κι όπου κατέχω το ρόλο του Creative Director. Προκείται για μυστικό project, οπότε προς στιγμήν μπορώ μόνο να σας δώσω την ηλεκτρονική διεύθυνση, www.world2point5.gr. Μεταξύ Μαϊου και Ιουνίου, θα λάβω μέρος σε τρεις εκθέσεις στην Ισπανία, στο Convento de Sant Augustin, το Espai Ubu και το The LOOP Art Fair. Η επόμενή μου προγραμματισμένη έκθεση θα γίνει τον Ιούνιο στην Αμερική, στο Wexer Center for the Arts.
Πώς ήταν το 2007 για σένα και τί περιμένεις από το 2008;
Το 2007 ήταν μια πολύ έντονη χρονιά για μένα. Ξεκίνησε με συνεργασία μου με διάφορους ηθοποιούς, στα πλαίσια της προετοιμασίας μου για την έκθεσή μου The Bodymode Show, η οποία έγινε στο Pearlfisher Gallery, στο Λονδίνο. Στο μεταξύ, συμμετείχα και σε μια καταπληκτική θεατρική παράσταση του έργου «Murder in the Cathdral» του T.S. Eliot, το οποίο ερμήνευσε ο θίασος Iris Theatre στην εκλησία St. Paul's, στο Covent Garden του Λονδίνου. Εγώ ανέλαβα την δημιουργία όλων των προβολών στο εσωτερικό της εκκλησίας.
Το 2008 είναι γεμάτο με όλα εκείνα που αναφέραμε παραπάνω. Εκτός από αυτά, ελπίζω πως η Αθήνα θα μου δώσει την ευκαιρία να πραγματοποιήσω ορισμένα όνειρά μου - ελπίζω πως δε θα με απογοητεύσει. Αλλά ακόμα και σ' αυτή την περίπτωση, δεν είμαι ο τύπος ανθρώπου που ξοδεύει το χρόνο του μετανιώνοντας΄ προτιμώ να τον αξιοποιώ με κινήσεις που οδηγούν στην επιτυχία. Με ενθουσιάζει η προοπτική του να ζω στην Αθήνα, να δουλεύω και να εκθέτω εδώ τη δουλειά μου.
Πιστεύεις πως τα νέα μέσα μπορούν να παίξουν σημαντικό ρόλο στο χώρο της Τέχνης;
Αυτό συμβαίνει ήδη, εδώ κι καιρό. Η έννοια «τέχνες» είναι τόσο ευρεία ώστε να χωράει όλα τα μέσα, παραδοσιακά και μη, με τα λεγόμενα «νέα μέσα» ανάμεσά τους. Το γεγονός ότι τα νέα μέσα έχουν γίνει μέρος της τέχνης ειναι φυσικό και αναπόφευκτο - κατά μία έννοια, βαδίζουν πλέον χέρι με χέρι. Δε μου αρέσει, όμως, να είναι απόλυτη και πιστεύω σ' έναν τρόπο δουλειάς που περιλαμβάνει και τα νέα μέσα αλλά και τα πιό χειροπιαστά, αυτά που αποσχολούν το μυαλό αλλά και το σώμα μας. Πολλές φορές νιώθω ότι χάνουμε την επαφή με την ύπαρξή μας: τα έργα μας έχουν γίνει τόσο ψηφιακά, χρησιμοποιούμε πια μόνο το μυαλό μας, κι αυτό δεν είναι υγιές, κατά την άποψή μου. Τα νέα μέσα δεν είναι παρά ένα εργαλείο στη διάθεσή μας, το μέσο κι όχι ο σκοπός - δεν πρέπει να τους επιτρέπουμε να αποτελούν την αρχή και το τέλος.
Πόσο σημαντικό είναι για σένα το internet;
Πάρα πολύ σημαντικό, όπως για τους περισσότερούς μας. Αλλά δεν είχαμε ακριβώς επιλογή. Για να επιτύχει κανείς στη ζωή, πρέπει να μπορεί να ανταποκριθεί στη ζήτηση και στο ρυθμό που εξελίσσονται τα πράγματα. Το internet έχει κάνει το κόσμο επίπεδο, γεγονός που είναι καταπληκτικό εφ' όσον είμαστε σε θέση να ελέγχουμε τον τρόπο που το χρησιμοποιούμε. Μας έχει δώσει την ελευθερία να κάνουμε τη δουλειά μας οπουδήποτε, να ασχολούμαστε με πολλά project συγχρόνως, να επικοινωνούμε σε νέα επίπεδα, να βρίσκουμε έμπνευση, να πληροφορούμαστε. Μου είναι αδύνατο να φανταστώ τη ζωή μου χωρίς internet, αλλά αυτό με τρομάζει κιόλλας, από άποψη «εξέλιξης» της ανθρωπότητας. Η «ελευθερία» που έχουμε αποκτήσει μέσω του internet και των ψηφιακών μέσων μας έχει μετατρέψει σε σκλάβους των ίδιων μας των δημιουργημάτων και του τρόπου που ζούμε.
Δε μου αρέσει, όμως, να κλείνω συνεντεύξεις με αρνητικές σκέψεις! Αν δεν υπήρχε το internet, πιθανόν να μην ήμουν κι εγώ εδώ που είμαι, ούτε να μοιραζόμουν μαζί σας τις σκέψεις μου. Με ορισμένα πράγματα πρέπει απλά να μάθουμε να έχουμε μια σχέση αγάπης και μίσους και να δεχτούμε πως έτσι είναι η ζωή. Εάν μπορούμε να κάνουμε ένα βήμα πίσω κάθε λίγο και να εξετάζουμε τους εαυτούς μας, όλα τελικά γίνονται κατανοητά. :-)
Σ' ευχαριστώ πολύ! Σου ευχόμαστε καλή τύχη.
Κι εγώ σας ευχαριστώ που μου δώσατε την ευκαιρία να εκφράσω τις σκέψεις μου.
Περισσότερα για την Eileen Botsford - http://www.eileenbotsford.com
Άλλες εκδόσεις - http://www.ebnefsi.com/publishing.html
translated by Daphne Kapsali